Samen voor meest actuele voor­spel­lingen

Constateringen:

• Het waterschap als kerntaak schoon en voldoende water en droge voeten heeft;

• Het AB kaderstellend is;

• Het AB op 28 februari unaniem de motie “een dijk van verstand voorkomt een zee van problemen” heeft ingediend, met de nadrukkelijke wens om de interventies in het watersysteem te baseren op actuele modellen;

• Het DB op 13 november te kennen heeft gegeven echter niet te willen afwijken van de klimaatscenario’s van het KNMI;

• De KNMI scenario’s van oktober 2023 gebaseerd zijn op IPCC rapporten van maart 2023 en hier de recente ontwikkelingen in temperatuur, neerslag van 2023 en 2024 en nieuwe wetenschappelijke inzichten over de AMOC collapse en Thwaites gletsjer niet in zijn meegenomen; Zie bijlage 1.

• Het waterschap voor neerslag de cijfers van STOWA gebruikt waar de KNMI klimaatscenario cijfers in worden geladen;

• Zonder goede prognoses de definitie van klimaatrobuuste inrichting wordt bemoeilijkt;

• Extreme weersomstandigheden tot grote risico’s leiden voor de veiligheid van mens, dier en natuur als het watersysteem daar onvoldoende op is aangepast;

• Waterschappen veel geld spenderen aan het klimaatbestendig krijgen van de gebieden;

• Het in een ieders belang is dat zij dit doen op basis van actuele prognoses, zodat de juiste interventies en de juiste snelheid ervan worden nagestreefd.

Overwegende dat:

• Het voor álle waterschappen en andere overheden van belang is om op basis van actuele prognoses te werken;

• Dat actuele klimaatgegevens en prognoses, niet hetzelfde zijn als de meest recente beschikbare klimaatscenario’s;

• We op het gebied van PFAS hebben gezien dat we dat goed kunnen samenwerken met landelijke impact door onze behoeften helder naar voren te brengen.

• Met een bundeling van specialismen van KNMI en STOWA, we tot actuelere prognoses en betere vertaling van klimaatscenario’s naar voor waterbeheerders actuele bruikbare normen voor neerslag en verdamping zou kunnen leiden;

• Door meer actuele prognoses en vertaling van actuele bruikbare normen waterschappen tot betere modelberekeningen kunnen komen voor de aanpassing van waterlopen in het landelijk gebied evenals verbeterde betrouwbaarheid van stresstesten.

• Er vanuit waterbeheerders (Rijk, Provincie, Waterschappen, waterleidingbedrijven, Deltacommissie etc.) in gezamenlijk overleg een onderzoeks- en studieprogramma wordt opgesteld ten behoeve van vraagstukken rond het waterbeheer

Verzoekt het DB:

• Om nog dit jaar in overleg te treden met de directeuren van het KNMI en STOWA om te vragen hoe zij ons kunnen helpen met vaker aanpassingen op de KNMI en STOWA scenario’s op een manier dat die voor het waterschap toepasbaar zijn;

• In kaart te brengen wat zij nodig hebben om met hun prognoses tijdig in te kunnen springen op de actualiteit (dwz hun prognoses te actualiseren als er significante afwijkingen in data of wetenschappelijke kennis zich voordoen), zodat waterschappen en andere overheden daar sneller op kunnen schakelen.

• Dit onderwerp met andere waterschappen te bespreken en in Unie-verband te promoten om ondersteuning en medestanders te verkrijgen.

• Daarnaast bij opstelling van onderzoeksprogramma’s bij instituten de noodzaak en behoefte van het tijdig beschikbaar hebben van actuele prognoses en modellen in te brengen en te prioriteren.

Bijlage 1 actuele cijfers en ontwikkelingen die niet in de huidige KNMI scenario’s zijn verwerkt

De huidige interventies in het watersysteem worden gebaseerd op (maximaal) de klimaatscenario’s van het KNMI. De meest recente klimaatscenario’s dateren van oktober 2023. Deze scenario’s zijn echter gebaseerd op het IPCC rapport van maart 2023. Het IPCC rapport van 2023 is weer gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek van daarvoor (veelal 2021). Dit betekent dat de flinke afwijkingen die we de afgelopen 2 jaar (2023, 2024) hebben gezien niet zijn meegenomen in de modellen waarop we onze interventies in het watersysteem baseren.

De vorige klimaatscenario’s van het KNMI dateren nog uit 2014. Daar zit dus een lange periode tussen! Het verschil met de klimaatscenario’s van 2023 is, zoals in de brief van het DB (vergadering 13 november) onlangs is aangegeven is dat daarin de schattingen van de natte periodes nog gelijk zijn gebleven. De droge perioden zijn wel aangepast in de laatste KNMI scenario’s. Dit is op zich niet vreemd, want we zagen in Europa voor 2023 verdroging ontstaan. Maar, …

Wereldwijd zien we nu een verdere versnelling in de opwarming ten opzichte van wat was meegenomen (zie grafiek links).

NB: Op 10 november was de 365 dagen gemiddelde temperatuur afwijking, 1,62C tov pre-industrial levels. (grafiek en cijfers Prof Eliot Jacobson)

De oceaan-oppervlak-temperaturen zijn de afgelopen jaren enorm gestegen (zie grafiek links). Dit heeft samen met de warme lucht mede de hevige regenval en overstromingen veroorzaakt van het afgelopen jaar in Europa, en ook daar buiten (zie volgende grafiek).

NB:17 september liet het gemiddelde oppervlaktewatertemperatuur een afwijking van 4,84 standaard deviaties zien tov gemiddelde 2082-2011. Dit is een kans van 1 op de 1,5 miljoen. (grafiek en cijfers Prof Eliot Jacobson)

Neerslag in september was zelfs 8 standaard deviaties boven het gemiddelde van 1940-1969. Het hele jaar al boven de 5 standaard deviaties en boven de metingen vanaf 1940. 2023 was vanaf half juni het hoogst ooit. 2023 en 2024 zijn dus echt fors afwijkend. (grafiek Prof Eliot Jacobson)

De hoeveelheid zeeijs van de Noordpool en Artica bij elkaar was op 1 november het laagste sinds de metingen, 8,37 standaard deviaties tov het gemiddelde 1981-2010. (grafiek en cijfers Leon Simons).

Naast de recente gemeten cijfers van 2023 en 2024, zitten in de prognoses van het IPCC rapport van 2023 ook de nieuwste voorspellingen van de snellere destabilisatie van de Thwaites gletsjer op Antartica niet.

Ook zit er niet de nieuwste voorspellingen van de AMOC collapse in (open letter climate scientists to nordic council of ministers, oktober 2024 die voor de komende decennia al voorspeld wordt.

Conclusie: Op dit moment baseert het waterschap en veel andere overheden de interventies in het watersysteem op oude data. Er worden door overheden mogelijk miljarden uitgegeven terwijl de interventies onvoldoende kunnen blijken of mogelijk zelfs foutief. We zullen daarom op zoek moeten hoe we sneller kunnen inspringen op nieuwe inzichten.