Vragen: n.a.v. hoge concen­traties PFAS in Friese wateren


Tech­nische vragen

Indiendatum: 10 mei 2024

In Friesland, ver van industrie, zijn recentelijk zeer hoge concentraties PFAS gevonden in de wateren. Zie dit artikel uit het AD. Dit heeft grote consequenties voor natuur-, gezondheid-, saneringswerkzaamheden en daarmee financiën. De vliegbasis Leeuwarden aldaar geeft aan dat zij waarschijnlijk de bron zijn. Al moet dat nog worden vastgesteld.

In Waterschap de Dommel hebben we ook een vliegbasis (zowel militair als burgerluchtvaart). Gegeven de PFAS vervuiling bij meerdere Nederlandse vliegvelden, die de normwaarden fors overschrijden (waaronder Rotterdam Airport, Schiphol, Groningen Airport), is het aannemelijk dat daar ook PFAS vervuiling aanwezig is, welke schade toebrengt aan onze wateren, de dieren en de natuur. Bovendien heeft er in 1996 een grote brand plaatsgevonden (Herculesramp).

Bij dergelijke vervuiling, zal dit nadelige gevolgen hebben voor de kwaliteit en gezondheid van ons watersysteem en daarmee het behalen van de KRW-doelstellingen bemoeilijken. Opruiming van dergelijke vervuiling is kostbaar en matig effectief. Vanuit het credo “de vervuiler betaalt” zou men verwachten dat vervuilers de kosten van de schade moeten betalen.

Eind april kondigden al elf organisaties aan de Nederlandse staat aan te klagen vanwege de PFAS vervuiling o.l.v. advocatenkantoor Knoops. Elf organisaties slepen Nederlandse Staat voor de rechter om pfas-vervuiling | Binnenland | NU.nl.

Wij hebben de volgende technische vragen:


  1. Is er op en rond Eindhoven Airport eveneens sprake van PFOS/PFAS verontreiniging?

  2. Zo ja, wat is er bekend over de mate en verspreiding van PFAS en PFAS-geassocieerde vervuiling in het grondgebied, oppervlaktewater of bodem van het Waterschap?

  3. Kunt u een overzicht maken/opvragen van bodem- en/of watermetingen in een straal van 10 km rond het vliegveld?

  4. Is er specifiek onderzoek uitgevoerd naar PFAS vervuiling in onze wateren door de vliegbasis van Eindhoven? Bijvoorbeeld zoals in Friesland is gedaan.
    1. Zo nee, staat een dergelijk onderzoek met spoed op de planning naar aanleiding van de recente ontwikkelingen (rechtszaak en Friesland) inclusief vervolgonderzoek 10km rondom de luchthaven?

    2. Zo nee, waarom wordt er rond Eindhoven Airport geen onderzoek verricht?

  5. Klopt het dat het Waterschap zich nog (kosteloos) kan aansluiten bij bovengenoemde rechtszaak o.l.v. Knoops?

Indiendatum: 10 mei 2024
Antwoorddatum: 28 mei 2024

Beantwoording technische vragen Partij voor de Dieren inzake PFAS

In Friesland, ver van industrie, zijn recentelijk zeer hoge concentraties PFAS gevonden in de wateren.

1. Is er op en rond Eindhoven Airport eveneens sprake van PFOS/PFAS verontreiniging?

Er is bij het Waterschap geen informatie bekend over de eventuele aanwezigheid van bodemverontreiniging met PFAS op het terrein van Eindhoven Airport zelf. Rondom het vliegveld zijn door het waterschap in het oppervlaktewatersysteem van de Ekkersrijt en Achtse Barrier in Eindhoven metingen uitgevoerd (2018). Deze meetpunten liggen 3 tot 4 km benedenstrooms van het vliegveld. Gebleken is dat er gehalten PFOS (één van de stoffen uit de PFAS-groep) zijn gemeten die de jaargemiddelde kwaliteitsnorm (JG-MKN) overschrijden. Opgemerkt wordt dat in veel oppervlaktewateren in geheel Nederland de JG-MKN-norm voor de stof PFOS wordt overschreden als gevolg van diffuse belasting vanuit diverse bronlocaties. Verder is direct benedenstrooms van de vliegbasis de waterbodem van de Ekkersrijt indicatief onderzocht (2019).

Voor enkele PFAS-verbindingen zijn in de waterbodem lichte verhogingen aangetroffen.

Of de verhoogde gehalten een direct verband hebben met voormalige activiteiten of gebeurtenissen op Eindhoven Airport is op basis van de bekende meetwaarden op dit moment niet te zeggen.

2. Zo ja, wat is er bekend over de mate en verspreiding van PFAS en PFAS geassocieerde vervuiling in het grondgebied, oppervlaktewater of bodem van het Waterschap?

Zie antwoord bij vraag 1

3. Kunt u een overzicht maken/opvragen van bodem- en/of watermetingen in een straal van 10 km rond het vliegveld?

De meetdata van de bij vraag 1 genoemde metingen zijn als bijlagen 1, 2 en 3 bij deze beantwoording gevoegd.

4. Is er specifiek onderzoek uitgevoerd naar PFAS vervuiling in onze wateren door de vliegbasis van Eindhoven? Bijvoorbeeld zoals in Friesland is gedaan.

a. Zo nee, staat een dergelijk onderzoek met spoed op de planning naar aanleiding van de recente ontwikkelingen (rechtszaak en Friesland) inclusief vervolgonderzoek 10km rondom de luchthaven?

b. Zo nee, waarom wordt er rond Eindhoven Airport geen onderzoek verricht?

Het uitgebreide onderzoek in Friesland is uitgevoerd naar aanleiding van het aantreffen van hoge gehalten PFAS op een bepaalde locatie. Op basis van de bekende informatie bij Waterschap De Dommel is er tot op heden geen aanleiding geweest om uitgebreid aanvullend onderzoek in oppervlaktewater (Ekkersrijt) te verrichten rondom Eindhoven Airport.

Het waterschap zal in 2024 aanvullende monitoring uitvoeren van de waterbodem- en oppervlaktewaterkwaliteit van de Ekkersrijt ter hoogte van het vliegveld en benedenstrooms ervan. Hiermee kan een actueler beeld van eventuele beïnvloeding van het oppervlaktewatersysteem vanuit het terrein van het vliegveld worden vastgesteld.

Verder kan worden opgemerkt dat Waterschap De Dommel betrokken is in een nog lopend vergunningentraject voor de afvoer van hemelwater vanaf het vliegveldterrein. De kwaliteitsaspecten met betrekking tot eventueel aanwezige ZZS (Zeer Zorgwekkende Stoffen), incl. PFAS in dit hemelwater worden meegenomen.

5. Klopt het dat het Waterschap zich nog (kosteloos) kan aansluiten bij bovengenoemde rechtszaak olv Knoops?

Op dit moment heeft het waterschap zich niet aangesloten bij genoemde rechtszaak o.l.v. Knoops. De dagvaarding is inmiddels al uitgebracht. Indien het waterschap zich alsnog bij de rechtszaak wil aansluiten, zijn hier mogelijk extra werkzaamheden door het advocatenkantoor voor nodig. Het is onbekend of het advocatenkantoor hiervoor kosten zal doorberekenen.