Vragen: Nyrstars rommel niet IN maar UIT De Dommel!

Indiendatum: 18 okt. 2023

Geacht bestuur,

Sinds de Partij voor de Dieren deel uitmaakt van het AB, krijgen wij als fractie voortdurend te horen dat Waterschap De Dommel er alles aan doet om op "realistische wijze” aan de KRW-doelstellingen te werken. Tevens is al enkele malen benoemd dat “laaghangend fruit” inmiddels al geplukt is, en dat grote stappen maken lastig kan zijn. Op vrijdag 13 oktober jl stond er een artikel in het ED waaruit bleek dat De Dommel door lozingen in de Eindergatloop (welke dus uitloopt in De Dommel) zó vervuild is met chloriden, dat we in De Dommel te maken hebben met brak water. Het soort water dat men normaliter alleen treft in kustgebieden, maar dan 100 kilometer landinwaarts van Nederland.

Zoals uit het artikel blijkt komt dit door een zinkfabriek die per dag gemiddeld zo’n 14.000 kilogram chloride en 8.300 kilogram sulfaat loost in open wateren waar De Dommel direct aan verbonden is. Ondanks dat dit nota bene de rivier is waar ons waterschap naar vernoemd is en we dus zo trots op zijn, vervuilt Nyrstar tot op de dag vandaag onze dierbare rivier met 300 kubieke meter vervuild water per dag. Dit met als gevolg dat plantensoorten, maar ook vis- en dierenpopulaties in aantal zichtbaar en aangetoond achteruit gaan, hebben wij vanuit het artikel vernomen. De rivier waar we als waterschap zo trots op zijn, vergaat tot een giftige rivier waar we het liever niet over hebben. Wat de impact is op de gezondheid van mensen, wordt akelig weinig over geschreven.

300 m3 per uur komt per dag neer op 7.200 m3. Dat zijn bijna 3 olympische zwembaden vol met giftige, mogelijk ziekmakende stoffen die onze kansen om de KRW doelstellingen te halen met de dag kleiner maken. Wat betekent dit voor Nyrstar zou je je afvragen, dit kan toch niet? Maar jawel: Nyrstar mag volgens het artikel doorgaan met het lozen, omdat de “hoogste rechter” heeft besloten dat Nederland geen rechten heeft om Nyrstar te stoppen. Nyrstar wordt niet gecontroleerd op milieukwaliteitsnormen. Een bedrijf dat ecosystemen vernietigt, planten en dieren uitroeit, en mogelijk de leefbaarheid voor mensen ondermijnt, doet volgens wetmatigheden niets verkeerd.

In het artikel komt een dystopisch optimisme naar voren, want in 2025 zou er een nieuwe vergunning nodig zijn voor Nyrstar, en daarmee lijkt de strijd ten einde. Wat niet geheel duidelijk wordt gemaakt in het artikel, is dat dit betekent dat Nyrstar nog meer dan een jaar lang door kan gaan met lozen van vervuild water. Dit komt neer op meer dan 262.800 m3 vervuild water. Ofwel: zo’n 1.000 olympisch zwembaden met vergif voor mens, dier, natuur en toekomstige generaties. Weinig reden voor optimisme als je het aan Partij voor de Dieren vraagt.

En wat ambieert De Dommel? Die ambieert alleen overleg met dit bedrijf.

Naar aanleiding van deze crisis stellen wij graag de volgende vragen:

Inzicht in de situatie

1. Is er zicht op de huidige impact van deze vervuiling op de volksgezondheid van mensen die in de buurt van De Dommel wonen?

2. Klopt het dat er bij de vergunningsaanvraag in 2021 voorwaarden aan het waterschap zijn voorgelegd inzake de vergunningen van Nyrstar en dat het waterschap geen bezwaren had? Hoe kan dit?

3. Zijn er recentelijk metingen gedaan om te kijken wat de daadwerkelijke concentraties zijn van stoffen die worden geloosd door Nyrstar? Zo ja, kunt u deze informatie met ons delen? Zo nee, waarom niet? Kan dit dan alsnog worden gedaan en worden gedeeld met het AB?

4. Is er zicht op de hoeveelheid en verscheidenheid aan stoffen die in het grondwater eindigen door Nyrstar, en wat voor gevolgen dit heeft en nog zou kunnen hebben op de veiligheid voor mensen en dieren die woonachtig zijn in ons werkgebied? Zo nee, hoe kan dat inzicht verkregen worden?

5.Kan het DB inzicht geven in het proces dat is gevoerd tegen de lozingen van Nyrstar en welke klachten precies zijn ingediend?

Inzicht in de strategie

6. Kan het DB het AB haar strategie duidelijk maken in deze casus die zij tot nu toe heeft gekozen en tevens het AB meenemen in haar vervolgaanpak? Wat heeft het DB gedaan tijdens de jaarlijkse opvolgingscommissie? Hoe zorgt het DB dat Waterschap De Dommel stevig aan tafel zit en een dergelijke schadelijke vergunning in de toekomst voor Nyrstar én andere bedrijven voorkomt?

7. Waarom heeft het DB geen burgers gemobiliseerd om tegen de vergunningverlening in actie te komen?

8. Welke stappen heeft het waterschap nog meer ondernomen om de schadelijke impact van Nyrstar een halt toe te roepen?

9. Hoe kan het dat het waterschap de Dommel volgens onderzoek van de Utrechtse Universiteit onvoldoende doet om andere overheden aan te spreken, en hoe verhoudt dit zich überhaupt tot alle andere ambities van De Dommel om meer ‘sturend te zijn’ vanaf 2030? Hoe reflecteert het DB op de uitspraak van de onderzoeken van de Utrechtse Universiteit?

10. Op welke manier heeft het Waterschap De Dommel hulp ingeroepen bij andere waterschappen, de provincie of het Rijk?

11. Wat gaat Waterschap De Dommel tussen nu en 2025 doen tegen de lozingen van Nyrstar?

12. Kan het DB toezeggen onderzoek te doen naar alle richtlijnen van de KRW-doelstellingen die ervoor zullen zorgen dat de daadwerkelijke impact van Nyrstar in 2025 helder is voordat vergunningen worden toegekend.

13 Kan Waterschap De Dommel onderzoek doen naar stoffen anders dan chloriden en sulfaten om er op toe te zien dat andere lozingen waarvoor vergunningen nodig zijn niet onopgemerkt blijven en waar mogelijk gestopt worden.

14. Gaat Waterschap De Dommel in 2025 dwarsliggen om te voorkomen dat Nyrstar de Dommel nog langer zal schaden?

Inzicht in juridische mogelijkheden

15. Waterschap De Dommel heeft eerder een rechtszaak aangespannen tegen Nyrstar. Tata Steel en Chemours kunnen succesvol worden aangepakt. Probeert Waterschap de Dommel vandaag de dag Nyrstar op andere manier verantwoordelijk te stellen voor de schade die het heeft aangebracht en nog steeds aanbrengt?

16. Welke juridische mogelijkheden ziet het DB voor haarzelf en andere Nederlandse overheden om Nyrstar aan te pakken of de Belgische overheid die de vergunning
heeft verleend?

17. Is de provincie hier wél bevoegd gezag, en indien ja, hoe zorgt het DB ervoor dat de
provincie Nyrstar met urgentie aanpakt?

Tenslotte,

18. Kunt u de heer Conjaerts uitnodigen bij de eerstvolgende AB-vergadering om openbaar vragen van het AB te beantwoorden?

Bij voorbaat dank voor uw beantwoording.

Namens de fractie Partij voor de Dieren,
Eloy Overvelde, Algemeen Bestuurslid
Martijn Verhees, Algemeen Bestuurslid
Marissa Blom, Algemeen Bestuurslid

In samenwerking met:
Judith Lammers, Extern commissielid
Helen de Rooij, Extern commissielid